Η ιστορία του kettlebell: Από τον ελληνικό «αλτήρα» στη σύγχρονη εποχή

Αναπόσπαστο κομμάτι του CrossFit αποτελούν τα kettlebells. Με αυτά εκτελείται πληθώρα ασκήσεων από τους αθλούμενους, ενώ πλέον τα συναντάμε και στα περισσότερα γυμναστήρια. Από πού προέρχεται όμως αυτό το αντικείμενο σε σχήμα σφαίρας με τη λαβή στο πάνω μέρος;


Η ιστορία τους χάνεται στο βάθος των αιώνων. Μάλιστα, ένας από τους προγόνους των kettlebells ήταν ο ελληνικός αλτήρας (λέξη που χρησιμοποιούμε και σήμερα αναφερόμενοι στα γνωστά… βαράκια). Ηταν ένα πλίνθινο αντικείμενο με μια τρύπα προς το ένα άκρο του, που έκανε την εμφάνισή του στην Κλασσική εποχή (από το 499 π.Χ. έως το 323 π.Χ.). Παρά τις διαφορές που υπήρχαν στη μορφολογία και το βάρος του, αναφέρεται ιστορικά πως ο «αλτήρας» χρησιμοποιούταν με κινήσεις παρόμοιες με αυτές του σημερινού kettlebell.

Ο αρχαιοελληνικός αλτήρας, πρόγoνος των kettlebell

Στα νεότερα χρόνια το kettlebell γνώρισε την πρώτη του άνθιση στη Ρωσία στις αρχές του 1700, όπου το αποκαλούσαν Γίρια. Η λέξη φέρεται να προερχόταν είτε από το περσικό γκεράνι που σήμαινε «δύσκολο» είτε από το σλαβικό Γκουρ που σήμαινε «φούσκα».

Αρχικά οι Ρώσοι χρησιμοποιούσαν τα kettlebell σαν αντίβαρο προκειμένου να ζυγίζουν τα  σιτηρά στα χωράφια τους. Από… βαρεμάρα οι αγρότες άρχισαν να πετούν τα kettlebell, θέλοντας με κάποιο τρόπο να διασκεδάσουν και να περάσουν την ώρα τους και κάπως έτσι ξεκίνησαν οι πρώτοι αγώνες δύναμης και αντοχής με το συγκεκριμένο αντικείμενο.

Τον 19ο αιώνα ο Ρώσος γιατρός Βλάντισλαβ Κραϊέφσκι αποφάσισε να δώσει στο kettlebell  μία θέση στον αθλητισμό της Ρωσίας και το πέτυχε όντας και ο προσωπικός γυμναστής του τότε τσάρου. Το kettlebell αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι της εξάσκησης του στρατού και έτσι έγινε ευρέως γνωστό φτάνοντας  να αποτελεί εθνικό σπορ.

Βέβαια, σύμφωνα με τα ιστορικά βιβλία, αναφορές για την ύπαρξη kettlebell υπάρχουν και στη Γερμανία. Σε πολλά παλιά αθλητικά εγχειρίδια της χώρας γίνεται λόγος για τα kettlebell και την εξέχουσα θέση που είχαν στην εκγύμναση των αθλητών, θυμίζοντας κάτι από το σημερινό CrossFit. Μάλιστα, ο «πατέρας της γυμναστικής», όπως αποκαλούνταν ο Γερμανός προπονητής Φρίντριχ Λούντβιχ Γιαν θεωρείται από πολλούς ως ο… πρόγονος του Γκρεγκ Γκλάσμαν (ιδρυτής του CrossFit).

Στα τέλη του 19ου αιώνα με την έναρξη της παγκοσμιοποίησης τα kettlebells «συστήθηκαν» σε περισσότερους λαούς, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και σε σόου τσίρκων όπου άνδρες και γυναίκες έκαναν επίδειξη της δύναμής τους.

Ανάμεσα στο 1940 και το 1950 τα kettlebells εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο, ιδιαίτερα στην Αμερική, όπου άρχισε να ανθίζει το bodybuilding, δίνοντας τη θέση τους στις μπάρες και τα βάρη. Αντίθετα, στην άλλη μεγάλη δύναμη του πλανήτη, τη Ρωσία έγιναν εθνικό σπορ το 1948, ενώ το 1981 συγκροτήθηκε η «επίσημη επιτροπή kettlebell».

Η… επιστροφή του kettlebell στην Αμερική και κατά συνέπεια σε όλο τον κόσμο φαίνεται πως οφείλεται στον Λευκορώσο, Πάβελ Τσατσούλιν, πρώην εκπαιδευτή των ειδικών δυνάμεων της Σοβιετικής Ενωσης και πλέον σύμβουλο των Αμερικανών πεζοναυτών και των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, ο οποίος μετανάστευσε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού και το 2001 άρχισε να κάνει σεμινάρια εξειδίκευσης στα kettlebell.

Ο Πάβελ Τσατσούλιν

Εχοντας εξαιρετικό μάρκετινγκ κατάφερε να βάλει και πάλι τον πάλαι ποτέ «αλτήρα» στο χώρο του φιτνες και να τον καθιερώσει μέχρι και σήμερα στη συνείδηση των ασκούμενων.